جهان مدرن

به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، همه ساله با آغاز فصل پاییز تا پایان مهر ماه به مدت یک ماه هنگام مستی مرال‌ها است، گاوبانکی اصطلاح نام آشنای محیط بانان است که از این زیبایی خلقت مراقبت می‌کنند.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ساری در این باره بیان داشت: تنوع جانوری به دلیل تنوع زیستگاهی که دریا و جنگل‌های هیرکانی که میراث جهانی از دوران سوم زمین‌شناسی است.

داریوش مقدس با اشاره به اینکه مازندران به دلیل همجوار بودن با رشته‌ کوه‌های البرز که حاصل آن وجود تنوع زیستی در گونه‌های گیاهی و جانوری است به نسبت مساحت و تعداد جزو استان‌های برتر ایران است، ابراز داشت: فک تنها در دریای خزر، خاویاری که اندمیک ایران و بومی کشورمان است، آخرین فرد جمعیت غربی درنای سیبری، دو نوع مرال یا گوزن قرمز و شوکا یا گاو جنگلی را داریم و یک گونه معرفی ‌شده گوزن زرد ایرانی در دشت‌ناز که از انقراض نجات یافت از موجودات حفاظت شده زیست محیطی مازندران هستند.

وی با بیان اینکه گوزن قرمز یا مرال که یکی از سه گونه در مازندران است، پراکنش گذشته آن وسیع‌تر بوده و امروزه بیشتر به بخشی از گیلان، مازندران و گلستان محدود می‌شود، اضافه کرد: به نظر می‌رسد جمعیت آن در شمال کشور زیر هزار راس باشد که در چندین جمعیت کوچک و بزرگ پراکنده است و بزرگ‌ترین گوزن ایرانی از نظر جثه محسوب می‌شود.

مقدس عوامل تهدید‌کننده اینگونه را تخریب زیستگاه و شکار آن برشمرد و گفت: احداث زیرساخت مانند جاده، تغییر کاربری، توسعه روستاها و حضور دام در جنگل از عوامل مهم تخریب به شمار می‌روند.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران خاطر نشان کرد: این گونه به گاو جنگلی معروف است به همان اندازه به فضاهای غیرجنگلی یا فضای باز داخل جنگل یا ارتفاعات و مراتع مجاور جنگل نیز وابسته است.

وی یکی از ویژگی‌های مرال را گاو بانگی بودن آن از نیمه‌ دوم شهریور تا بیستم مهر  عنوان و خاطر نشان کرد: سیستم تولید مثل مرال‌ها چند همسری است که در فصل جفت‌گیری (گاوبانگی) نرها با هم جدال می‌کنند و در نهایت نر غالب حرم‌سرایی از ماده‌ها را برای خود تشکیل می‌دهد.

مقدس با اشاره به اینکه نر دارای قلمرو است و از ماده‌اش در برابر سایر نرها دفاع می‌کند، تصریح کرد: البته در واقع نرهای غالب برای اعلام وجود و مشخص کردن قلمرو خود بانگ سر می‌دهند که تا حدودی مشابه بانگ گاو است و به گاو بانگی معروف شد.

وی با اعلام اینکه هر نر غالب قادر است که حداقل از 6 تا هفت ماده را در حرم‌سرای خود جای دهد و از آن‌ها در برابر نرهای دیگر حفاظت می‌کند، اظهار داشت: فصل گاو بانگی به دلیل آنکه بانگ دادن مرال نر عاملی برای شناسایی آنان در داخل جنگل است، عنوان می‌شود.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران با اشاره به اینکه در فصل گاو بانگی به دلیل آنکه بانگ دادن مرال نر عاملی برای شناسایی آنان در داخل جنگل است عده‌ای شکارچی سودجو و غیرمسئول اقدام به شکار این گونه می‌کنند، گفت: محیط زیست مازندران با برپایی چادر در مناطق دوردست و استقرار نیروهای اجرایی و حفاظتی، کنترل عرصه‌های طبیعی و زیستگاه‌های مرال را برعهده می‌گیرد.

این مسئول افزود: جمعیت اینگونه جنگل‌های شمال بسیار آسیب‌پذیر بوده و عزم انسانی علاقه‌مندان محیط زیست و طبیعت به منظور همکاری با محیط زیست برای حفاظت و حمایت از آن بسیار حائز اهمیت است.  

رئیس اداره حفاظت محیط زیست ساری و میاندرود نیز در این باره در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری فارس افزود: این اصطلاح در واقع اضافه مقلوب در ادب پارسی بوده و شکل درست آن بانگ گاو (گوزن) است.

بهرام فغانی بیان داشت: گوزن‌ها به منظور تعیین قلمرو، جلب توجه جنس مخالف و قرار گرفتن در مسیر ادامه نسل در این فصل بانگ شیدایی بر می‌دارند و دنبال جفت خود می‌گردند و با مشارکت در راز خلقت بر غنای تنوع زیستی اکوسیستم می‌افزایند.

وی اعتقاد دارد: تغییرات هورمونی سبب تغییرات فیزیکی و حتی رفتاری این گونه منحصر به فرد جنگل‌های شمال می‌شود تا جایی که این رفتار هر بیننده یا شنونده‌ای را که گوش هوش به بانگ او می‌سپارد به حیرانی و تحسین وامی‌دارد.

فغانی امن کردن، حفظ و حراست منطقه از شکار، سرشماری و بررسی وضعیت موجود گوزن‌ها را از اهداف و ماموریت‌های حفاظت محیط زیست و محیط‌بانان مستقر در مناطق دودانگه و چهاردانگه ساری به ویژه در فصل گاوبانگی دانست.